Hữu Quy Hoàn – Bổ Thận Tráng Dương – Công Dụng và chủ trị của Hữu Quy Hoàn
Bài Hữu Quy Hoàn xuất hiện trong Cảnh Nhạc Toàn Thư được lập bởi Trương Cảnh Nhạc. Một vị y gia thuộc trường phái ôn bổ.
Thành phần gồm: Thục địa hoàn 240, sơn dược 120g, sơn thù du 90, câu kỷ tử 120g, lộc giác giao 120g, thỏ ty tử 120, đỗ trọng 120g, đương quy 90g, nhục quế (60-120g), Phụ tử chế (60-180g).
Công dụng của bài Hữu Quy Hoàn : ôn bổ thận dương, điền tinh ích tủy.
Chủ trị: thận dương bất túc, mệnh môn hỏa suy, người lớn tuổi hoặc là bệnh lâu ngày cơ thể mệt mỏi, ố hàn tay chân lạnh, lưng đau gối mỏi, dương nuy (bất lực) di tinh, hoặc dương suy không có con, hoặc ẩm thực giảm hiểu, đại tiện lỏng nát, hoặc di niệu, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch trầm trì.
Phân tích bệnh cơ:
Thận là tiên thiên chi bản, thận dương là gốc rễ của dương khí toàn thân, nên còn gọi là mệnh môn chi hỏa. Nếu bệnh lâu ngày hao thương thận dương, hoặc các tạng khác hư tổn dần ảnh hưởng đến thận tạng, hoặc tuổi cao thận khuy, phòng lao quá độ, đều có thể gây ra dương khí của thận hư suy. Thận dương khuy hư, các tạng phủ tổ chức mất đi sự ôn dưỡng, hỏa không sinh thủy, khí suy mà tinh thần mệt mỏi, sợ lạnh tay chân lạnh, ẩm thực giảm thiểu, đại tiện lỏng nát, mệnh môn hỏa suy, tinh khí lạnh, phong tàng thất chức thì gây ra lưng đau gối mỏi, dương nuy di tinh, hoặc dương suy không có con. Thận và bàng quang có quan hệ biểu lý, thận dương hư nhược làm cho bàng quang mất đi chế ước, hoặc xuất hiện tiểu tiện trong dài, thậm chí tự di niệu, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch trầm trì là bộ mạch thường thấy ở người thận dương hư suy.
Ý nghĩa phối ngũ của bài Hữu Quy Hoàn:
Bài này trị các chứng do thận dương hư, mệnh môn hỏa suy gây ra, bồi bổ nguyên dương <cảnh nhạc toàn thư quyển 51>. Trong bài phụ tử và nhục quế tân nhiệt nhập thận, ôn tráng nguyên dương, bổ mệnh môn chi hỏa, lộc giác giao cam hàm vi ôn, bổ thận ôn dương, ích tinh dưỡng huyết. Tam dược tương phó tương thành. Lấy bồi bổ thận chi nguyên dương làm quân dược. Thục địa hoàng, sơn thù du, câu kỷ tử, sơn dược đều là cam nhuận tư bổ chi phẩm, có thể tư âm ích thận, dưỡng can bổ tỳ, điền tinh bổ tủy, cùng với quế, phụ, lộc giác giao tương ngũ mà âm trung cầu dương chi công, là thần dược.
Thỏ ty tử, đỗ trọng bổ can thận, mạnh lưng gối. Đương quy dưỡng huyết hòa huyết. Trợ lộc giác giao bổ dưỡng tinh huyết, giúp bổ mà không nê trệ. Chư dược hợp dụng, bổ thận chi trung kiêm cố dưỡng can ích tỳ. Ôn dương trung mà tư âm điền tinh, dương khí đắc âm tinh mà tư dưỡng sinh hóa vô cùng.
Đặc điểm phối ngũ của bài bổ thận Hữu Quy Hoàn này có 2 điểm:
Thứ nhất là bổ dương dược và bổ âm dược cùng phối ngũ, âm trung cầu dương.
Thứ 2 là thuần bổ mà không có tả dược như Thận Khí Hoàn.
Bài Hữu Quy Hoàn và Thận Khí Hoàn đều có ôn bổ thận dương, dùng trị thận dương bất túc chứng. Nhưng Thận Khí Hoàn có tam tả dược (trạch tả, đan bì, phục linh),
Hữu Quy Hoàn khứ 3 vị tả dược và gia thêm ôn dương ích tinh chi lộc giác giao (cao ban long), thỏ ty tử, đỗ trọng, câu kỷ tử, đương quy mà thành. Toàn phương thuần bổ, vô tả là một bài tuấn bổ nguyên dương.
Lâm sàng vận dụng Hữu Quy Hoàn.
Chứng trị yếu điểm: bài này trị thận dương bất túc, mệnh môn hỏa suy thường được sử dụng. Lâm sàng tinh thần mệt mỏi, sợ lạnh tay chân lạnh, lưng đau gối mỏi, mạch trầm trì làm yếu điểm chẩn trị.
Sử dụng chú ý:
Bài này thuần bổ vô tả, nếu thận hư thấp trọc, không thích hợp sử dụng.
Nếu bạn đang có vấn đề về thận hư gây di mộng tinh, đau lưng mỏi gối, cần tìm phương pháp chữa trị bằng Đông Y hãy liên hệ với Thọ Khang Đường để được tư vấn.
Tiệm thuốc bắc Quận 2 số 94 Vũ Tông Phan, Phường An Phú, Quận 2.
