Nhị Trần Thang
[Thuộc tính]: Táo thấp hóa đàm
[Dược liệu]: Bán hạ, trần bì, phục linh, cam thảo
[Kiêng kỵ]: Người bị ho khan nên tránh dùng
Nguồn gốc tên gọi
Bài thuốc Nhị Trần Thang xuất phát từ cuốn “Thái Bình Huệ Dân Hòa Tễ Cục Phương” do Trần Sư Văn biên soạn vào thời Tống, thường được gọi tắt là “Cục phương”. Tại sao gọi là Nhị Trần? Vì trong bài thuốc có hai vị thuốc là trần bì và bán hạ. Nếu bảo quản lâu, lượng tinh dầu trong chúng sẽ giảm. Khi bóc vỏ quýt, cam, bưởi, bạn sẽ thấy tinh dầu vô tình bắn vào mắt, gây cảm giác cay. Đó là do vỏ của chúng chứa tinh dầu. Một thành phần khác là bán hạ, cũng có thể gây cảm giác tương tự. Trần Bì và Trần Bán Hạ (Bán Hạ để lâu năm) có tác dụng hóa đờm, chỉ khái, giáng nghịch. Bán Hạ là một loại cây thuộc họ Thiên Nam Tinh, họ này còn có khoai môn và củ nưa. Bán Hạ chứa nhiều alkaloid. Nếu bạn tiếp xúc với khoai môn hoặc củ nưa tươi, bạn sẽ cảm thấy da bị ngứa ngáy khó chịu. Điều này là do tác dụng kích thích của alkaloid. Tuy nhiên, nếu Bán Hạ được chế biến thành Trần Bán Hạ (Bán Hạ để lâu năm), giống như rượu để càng lâu càng thơm, thì hàm lượng alkaloid sẽ giảm đi và tác dụng phụ cũng ít hơn.
Công dụng và Tác dụng của Nhị Trần Thang
Bài thuốc Nhị Trần Thang là nền tảng của tất cả các bài thuốc được sử dụng sau này để hóa đờm, chỉ khái (giảm ho), giáng nghịch (hạ khí nghịch). Hầu hết các bài thuốc có tác dụng trị đờm đều có thể sử dụng Nhị Trần Thang làm nền tảng để phát triển, ví dụ như Sâm Tô Ẩm, Khúc Tô Ẩm, Hạnh Tô Ẩm, Kim Phí Thảo Tán, v.v.
Ngoại trừ Trần Bì và Bán Hạ, bài thuốc còn có Phục Linh và Cam Thảo. Thực tế, bài thuốc này xuất phát từ bài Tiểu Bán Hạ Thang trong cuốn “Kim Quỹ Yếu Lược”.
Tiểu Bán Hạ Thang có hai vị thuốc, một là Bán Hạ, một là Sinh Khương, tiếp tục phát triển sẽ là Tiểu Bán Hạ Gia Phục Linh Thang, rồi thêm Trần Bì, Cam Thảo thì chính là Nhị Trần Thang, phương thuốc này thực tế nên nói là Tiểu Bán Hạ Thang phát triển thành Tiểu Bán Hạ Gia Hậu Phác Thang.
Nhị Trần Thang thêm Chỉ Thực, Trúc Như, chính là biến thành Ôn Đởm Thang, Ôn Đởm Thang thực chất là phương thuốc biến đổi từ Nhị Trần Thang, vốn có thể dùng để chỉ ho, hóa đờm, sau khi thêm Chỉ Thực, Trúc Như, trên lâm sàng có thể sử dụng trong các triệu chứng rối loạn chức năng tinh thần, bao gồm rối loạn giấc ngủ và các triệu chứng khác.
Thọ Khang Đường chuyên sỉ và lẻ thuốc bắc chính phẩm, thuốc bắc loại một tại Sài Gòn.
Tiệm thuốc bắc Quận 2 số 94 Vũ Tông Phan, Phường An Phú, Quận 2
