Hôm nay Thọ Khang Đường xin tiếp tục giới thiệu kinh nghiệm lâm sàng sử dụng dược của lão Trung Y Nhan Đức Hình đến với mọi người yêu thích Đông Y.
Bạch Cập – lương dược cầm máu, sinh cơ
Bạch cập có tính vị đắng, ngọt, sáp, hàn, quy kinh Phế, Vị. Công dụng chính là bổ phế, cầm máu, tiêu sưng, sinh cơ, liễm (làm se) vết thương. 《Bản Thảo Cầu Chân – Bình Tán》 : “Các sách phương thuốc đều ghi công năng vào Phế để cầm máu, lại ghi chép có thể trị té ngã gãy xương, bỏng do lửa và nước sôi, mụn nhọt ác sang, ung nhọt thối rữa, thịt chết.” 《Trùng Khánh Đường Tùy Bút》 quyển hạ viết: “Bạch cập rất dính, đại bổ Phế, có thể dùng làm thuốc an toàn sau khi Phế bị tổn thương.”
[Dụng dược tâm đắc]
* Thu liễm cầm máu: Bạch cập tính cực thu liễm, vị đắng, khí hàn, quy kinh Phế, Vị. Nhan lão cho rằng bạch cập vừa có thể thanh nhiệt tà ở Phế Vị, vừa có thể thu liễm cầm máu, dùng cho các chứng huyết ở Phế Vị, một công đôi việc.
* Tiêu sưng sinh cơ: Bạch cập chất dẻo dính, bất kể dùng đường uống hay bôi ngoài da, đều có công hiệu tiêu sưng sinh cơ. Uống trong thường dùng cho các chứng như phế , xuất huyết dạ dày; bôi ngoài da thường dùng cho nứt nẻ tay chân, loét miệng, và đinh nhọt sưng độc.
* Tùy chứng phối ngũ
(1) Xuất huyết dạ dày: Nhan lão cho rằng phàm là chứng xuất huyết, tất có ứ huyết bên trong kết lại, máu không đi theo kinh mạch. Vì vậy, trị xuất huyết do loét dạ dày, cần phải kết hợp hoạt huyết trong việc cầm máu. Tự chế bài thuốc bột cầm máu (Thổ đại hoàng, Sinh bồ hoàng, Bạch cập) hóa ứ giáng hỏa để làm dịu lạc mạch, nuốt bột có thể hoạt huyết cầm máu, điều trị xuất huyết do loét dạ dày và tá tràng hiệu quả rõ rệt.
(2) Trị ung nhọt: Đinh nhọt xuất hiện bốn triệu chứng lớn: đỏ, sưng, nóng, đau. Nguyên tắc điều trị là thanh nhiệt giải độc, lý khí hoạt huyết, tiêu sưng giảm đau. Nhan Lão thường dùng bài Ngũ vị tiêu độc ẩm gia thêm Bạch cập, thanh nhiệt giải độc, tiêu sưng sinh cơ.
(3) Phế Ung: Bạch cập tính sáp, được khí của mùa thu (mùa thu thuộc hành Kim), có thể nhuận phế cầm máu, có tác dụng ức chế trực khuẩn lao. Nhan lão trị lao phổi, áp xe phổi có hang thường dùng Bạch cập cùng với Hợp hoan bì. Hợp hoan bì vị ngọt bình, công dụng giỏi hòa huyết tiêu sưng, phối hợp với Bạch cập, cả hai đều vào vị trí Phế, trong cầm có thông, dùng cho bệnh phổi vô cùng thích hợp.
4. Cách dùng và liều lượng: Sắc nước uống, 6~15g; Nghiền bột pha với nước ấm uống 3~6g; Dùng ngoài da lượng thích hợp.
Thọ Khang Đường chuyên sỉ và lẻ thuốc bắc chính phẩm, thuốc bắc loại một tại Sài Gòn.
Tiệm thuốc bắc Quận 2 số 94 Vũ Tông Phan, Phường An Phú, Quận 2
