Công dụng và chủ trị của Thiên Vương Bổ Tâm Đan
Tổ Thành Gồm: nhân sâm, phục linh, huyền sâm, đan sâm, cát cánh, viễn chí, đương quy, ngũ vị tử, mạch môn đông, thiên môn đông, bá tử nhân, toan táo nhân, sinh địa hoàng.
Công dụng Thiên Vương Bổ Tâm Đan: tư âm thanh nhiệt, dưỡng huyết an thần.
Chủ trị của Thiên Vương Bổ Tâm Đan: âm hư huyết thiểu, thần chí bất an, tâm quý mất ngủ, hư phiền mệt mỏi, mộng tinh hay quên, tay chân phiền nhiệt, miệng lưỡi thường hay lỡ, lưỡi hồng ít rêu, mạch tế mà sác.
Phân Tích Bệnh Cơ:
Bài này trị chứng do tâm kinh âm huyết bất túc, hư nhiệt nội nhiễu, tâm mất sở dưỡng mà gây ra.
Tố Vấn – Linh Lan Mật Điển Luận viết: tâm giả, quân chủ chi quan, thần minh xuất yên.
Nếu cơ thể âm hư hoặc tư lự quá độ , lao tâm quá độ, hao thương tâm kinh âm huyết, tâm mất sở dưỡng, không thể tàng thần, gây tâm quý mất ngủ. Tâm chủ huyết mạch, khí huyết sung thịnh, tâm thần đắc dưỡng, tắc chí lực mẫn tiệp, tinh thần sung túc, nếu lao tâm quá độ, thương cập tâm huyết, tâm huyết bất thúc sẽ thấy tinh thần mệt mỏi, âm huyết bất túc, hư nhiệt nội sinh, nhiễu tâm tắc hư phiền, nhiễu động tinh thất sẽ gây di mộng tinh, nhiễu bên trên thì gây miệng lưỡi dễ sinh viêm lỡ. Tâm âm bất túc, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế mà sác.
Ý nghĩa phối ngũ của Thiên Vương Bổ Tâm Đan: Bài này lấy âm hư huyết thiểu, hư nhiệt nội nhiễu, thần chí bất an mà lập. Căn cứ Linh Khu – Tà Khách viết: bổ kì bất túc, tả kì hữu dư, điều kì hư thực làm nguyên tắc. Lấy tư âm dưỡng huyết, bổ tâm an thần lập pháp. Trong bài dùng Sinh Địa Hoàng tư âm dưỡng huyết thanh nhiệt làm quân dược. Thiên Đông, Mạch Môn Đông, Huyền Sâm điều là cam hàn đa dịch chi phẩm, cùng trợ quân dược dưỡng âm thanh nhiệt, đều là thần dược. Trong đó Huyền Sâm (Nhật Hoa Tử Bản Thảo) chương 7 viết: bổ hư lao tổn, trị tâm kinh phiền táo. Thiên Môn Đông (Nhật Hoa Tử Bản Thảo) viết : chấn tâm, nhuận ngũ tạng.. bổ ngũ lao thất thương. Mạch Môn Đông nhập tâm, giỏi tư tâm âm, thanh tâm nhiệt.
Trong bài Sinh Địa, Đương Quy đồng dụng tắc tư âm dưỡng huyết.
Đan Sâm (Nhật Hoa Tử Bản Thảo) Viết: dưỡng thần định chí.. bổ tân sinh huyết. Do đó trong bài dùng Đan Sâm dưỡng huyết an thần, cùng với bổ huyết ninh tâm an thần đồng dụng giúp tâm huyết sung túc, tâm thần tự an. Huyết sinh ở khí, bổ khí tức sinh huyết, do đó dùng bổ khí yếu dược là nhân sâm : bổ ngũ tạng, an tinh thần (thần nông bản thảo kinh).
Phục Linh ích tỳ ninh tâm (bản thảo tòng tân) cả 2 đồng dụng, ích tâm khí, làm cho khí vượng mà huyết sinh, đều có công dụng ninh tâm an thần. Huyết bất dưỡng tâm, thần chí bất an, do đó dùng Toan Táo Nhân, Viễn chí, Bá Tử Nhân dưỡng tâm an thần, trong đó Toan Táo Nhân chủ tâm phiền không ngủ được (danh y biệt lục); Viễn Chí trị kinh quý bất mị (bản thảo tòng tân). Bá Tử Nhân thì dưỡng tâm khí, nhuận thận táo, ích trí ninh thần (bản thảo cương mục). Cả 3 cùng bổ tâm an thần. Lại dùng Ngũ Vị Tử toan ôn bổ nguyên khí bất túc, thâu hao tán chi khí (dụng dược pháp tượng). Lấy liễm tâm khí chi hao tán, giúp cho các dược trên cùng dùng mà làm tá dược. Cát cánh mang chư dược thượng hành mà làm xứ dược.
Chư dược hợp dụng mà trị liệu âm khuy huyết thiểu, hư nhiệt nội nhiễu, thần chí bất an lương phương.
Lâm Sàng Vận Dụng Thiên Vương Bổ Tâm Đan:
1/ Chứng trị yếu điểm: bản phương lâm sàng dùng trị mất ngủ, ngũ tâm phiền nhiệt, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác làm chẩn trị yếu điểm.
2/ gia giảm Thiên Vương Bổ Tâm Đan: nếu mất ngủ nhiều có thể phối cùng Long Cốt, Từ Thạch để trấn tâm an thần. Nếu tâm quý chính sung, ngủ bất an, có thể gia Long Nhãn Nhục, Dạ Giao Đằng để tăng cường dưỡng tâm an thần. Nếu như di tinh hoạt tiết, có thể gia thêm Kim Anh Tử, Khiếm Thực, Mẫu Lệ để cố thận sáp tinh.
3/ Hiện đại lâm sàng dùng Thiên Vương Bổ Tâm Đan trị thần kinh suy nhược, tinh thần phân liệt, tâm tạng bệnh, công năng tuyến giáp khang tiến mà thuộc phạm trù tâm kinh âm huyết khuy thiểu, tâm thần bất an.
Sử Dụng chú ý:
Bài Thiên Vương Bổ Tâm Đan dược vị thiên hàn lương tư trệ, nếu tỳ vị hư nhược, cần thận trọng hoặc cần được sự tư vấn của thầy thuốc.
Bài này nguyên phương có Chu Sa làm áo viên hoàn, thành phần Chu Sa có độc tính. Nếu phải thêm vào thì không nên dùng lâu ngày. Hoặc nên loại bỏ hẳn Chu Sa ra khỏi bài thuốc để tránh độc tính. Hoặc nếu dùng thành thuốc thang, không dùng Chu Sa.
Để sử dụng thuốc có hiệu quả, hãy sử dụng thuốc bắc chính phẩm. Cần tư vấn về thuốc bắc loại một, thuốc bắc chính phẩm hãy liên hệ với Thọ Khang Đường.
Tiệm thuốc bắc Quận 2 số 94 Vũ Tông Phan, Phường An Phú, Quận 2
